Kolory i smaki pogranicza: Brenna, Górki Wielkie i Małe, Dzięgielów

Autor:
Edward Wieczorek, Barbara Salamon-Szympruch
Data publikacji:
23 Kwiecień 2020
Odsłuchaj tekst

POGÓRZE CIESZYŃSKIE I BESKID ŚLĄSKI

Okolice Cieszyna to głównie Pogórze Cieszyńskie i Beskid Śląski z malowniczą doliną Brennicy i Wisły. O tej ostatniej pisaliśmy już na str. 74, warto zatem przyjrzeć się dolinie Brennicy nieco bliżej. Wciśniętą między Równicę a Błatnią z Klimczokiem dolinę zajmuje kilka wypoczynkowych miejscowości: Brenna, Górki Wielkie i Górki Małe. To ulubiony cel wczasowiczów z dziećmi, ale także osób uprawiających aktywną turystykę. Z Brennej aż 8 szlaków turystycznych prowadzi w góry: na szczyt Błatniej (Błotnego), Kotarza, Starego Gronia czy Równicy. Szlaki te latem można przemierzać pieszo, np. z kijami do nordic walking, a zimą na nartach ski-tourowych. W przysiółku Jatne funkcjonuje ośrodek jazdy konnej. Tu także zaczyna się Transbeskidzki Szlak Konny, prowadzący aż w Bieszczady.

 

W drodze na szczyt Błatnia, fot. www.slaskie.travel T. Renk


Beskid Śląski, na rowerowym szlaku, fot. www.slaskie.travel

 

Między Błatnią a Kotarzem, fot. www.slaskie.travel J.Krawczyk

 

ATRACJE BRENNEJ

Czas pomiędzy wycieczkami pieszymi po okolicy można poświęcić na obejrzenie zabytków i atrakcji samej wsi Brenna. Na uwagę zasługuje tu kościół pw. św. Jana Chrzciciela, zbudowany w latach 1793-1796, w ołtarzu którego znajduje się XVIII-wieczny obraz chrztu Jezusa w Jordanie, autorstwa cieszyńskiego artysty Stanisława Jastrzembskiego. Interesującym architektonicznie budynkiem jest dworek myśliwski Konczakówka, zbudowany w 1924 r. przez Brunona Konczakowskiego, znanego cieszyńskiego kupca i kolekcjonera starej broni (najcenniejsze okazy z jego zbiorów stanowią dziś ozdobę Wawelu). Dworek nawiązuje do modnego w kręgach myśliwych stylu tyrolskiego, a jego cały wystrój konsekwentnie utrzymany jest według gustu łowieckiego – trofea myśliwskie, stojak na broń, a w mniejszym saloniku oszczepy na niedźwiedzie, zabytkowy kordelas i inne eksponaty.

 

Brenna, Konczakówka, fot. www.slaskie.travel

 

W centrum Brennej w „Starym Kinie”, zabytkowym drewnianym budynku z początku XX w. mieści się Beskidzki Dom Zielin „Przytulia” – miejsce wyjątkowe na mapie kulturalnej Śląska Cieszyńskiego. W „Przytulii” tematem przewodnim są zioła i ich funkcjonowanie w kulturze i życiu codziennym górali śląskich. Zwiedzanie podzielone jest na 4 ciekawe bloki tematyczne: w zdrowiu i w chorobie, w rodzinnym domu, w polu i w zagrodzie, w świątek, piątek i niedzielę. Eksponaty oraz zioła w formie suszonych zbiorów można dotykać i wąchać. Najważniejsze zioła zgromadzone zostały w herbarium – ogródku ziołowym wokół budynku Przytulii. Jest to, trzeba przyznać, bardzo interesujący sposób na przybliżenie historii Beskidu Śląskiego i jego mieszkańców.

Amatorzy ruchu na świeżym powietrzu z pewnością skorzystają w okresie zimowym z oświetlonych wyciągów narciarskich i lodowiska w centrum, a latem z doskonałych warunków do uprawiania kolarstwa górskiego. W Brennej Centrum jest plac do mini golfa oraz kompleks boisk Orlik.

Z WIZYTĄ U KOSSAKÓW

Sąsiednie Górki Wielkie to jedna z najstarszych na Śląsku Cieszyńskim wsi szlacheckich, której powstanie datuje się na XIII w. Ich największą atrakcją turystyczną jest szlachecki dwór Marklowskich z 1734 r., wydzierżawiony a następnie zakupiony przez Tadeusza Kossaka, ojca znanej pisarki Zofii Kossak-Szatkowskiej. Pisarka spędziła tutaj większość swojego życia, tu też powstały największe z jej dzieł literackich. W odrestaurowanym obiekcie mieści się obecnie Centrum Kultury i Sztuki „Dwór Kossaków”, gdzie można zobaczyć multimedialny pokaz zdjęć lub posłuchać wypowiedzi pisarki, a także zobaczyć fototapety i eksponaty, nawiązujące do życia Zofii Kossak i jej rodziny. Od 2008 r. we dworze organizowane są cykle imprez kulturalnych pod nazwą „Artystyczne Lato u Kossaków”, a oprócz tego prowadzone są warsztaty literackie, dziennikarskie, plastyczne i teatralne. Obok Dworu Kossaków, w Domku Ogrodnika, w którym pisarka spędziła swe ostatnie lata po powrocie z emigracji (1957-1968), znajduje się biograficzne Muzeum Zofii Kossak-Szatkowskiej. W Górkach Wielkich stoi jeden z najstarszych kościołów na ziemi cieszyńskiej – kościół pw. Wszystkich Świętych z prezbiterium z XV w. oraz wieżą i nawą z 1662 r. Nowością Górek jest skwerek Pod Brandysem z placem zabaw, boiskiem do piłki plażowej, ścianką wspinaczkową oraz sceną, na której organizuje się imprezy plenerowe.

 

Centrum Kultury i Sztuki „Dwór Kossaków”, fot. www.slaskie.travel T. Renk

 

PODPŁOMYKI WŁASNEJ ROBOTY

Dla wypoczywających w dolinie Brennicy atrakcją sąsiednich Górek Małych jest „Chlebowa Chata” Państwa Dudysów – miejsce, gdzie można poznać dawne techniki uzyskiwania mąki, produkcji pieczywa, a także samodzielnie spróbować młócić cepem, mleć zboże na żarnach i upiec podpłomyki, które potem można zjeść. Jeśli mamy ok. 3 godzin czasu dodatkowo możemy nawet spróbować oddzielić śmietanę od mleka i ubić masło, a potem skosztować tych pyszności. Dla mieszczuchów nieobytych z pracą w dawnej wsi, a zwłaszcza dla dzieci, dla których wszystko pochodzi ze sklepu, z pewnością będzie to niezapomniane przeżycie.

 

Górki Małe, Chlebowa Chata, fot. www.slaskie.travel T. Renk

 

REGIONALNE ATRAKCJE

Niespełna 10 km na południowy-wschód od Cieszyna, u podnóża Małej Czantorii i Tułu, leży gmina Goleszów, a w niej Izba Regionalna „U Brzezinów” w Cisownicy. Warto do niej zajrzeć dla obejrzenia m.in.: słomianych form do ciasta chlebowego, form na masło, kamiennych żaren do mielenia zboża i wielu innych, odeszłych już w niepa­mięć, przedmiotów.

Z kolei w odległym o kilka kilometrów Dzięgielowie warto zwiedzić Miasteczko Pszczele Jana Gajdacza na Mołczynie. Jego twórcą był nieżyjący już Jan Gajdacz, z zawodu cieśla i kołodziej, który z pasją od 1957 r. zajmował się pszczelarstwem. Początkowo zorganizował pasiekę przy swoim domu, ale po kilku latach zmienił nieczynny kamieniołom położony na granicy Lesznej Górnej i Dzięgielowa w urocze pszczele miasteczko z ulami w kształcie domków inspirowanych architekturą beskidzką, które odwiedzają goście nie tylko z Polski, ale też z Czech i Słowacji.

 

Dzięgielów, Miasteczko Pszczele Jana Gajdacza, fot. www.slaskie.travel T. Renk

 

W Dzięgielowie, przy jednym ze skrzyżowań, stoi zamek z końca XV w., wielokrotnie przebudowywany, odbudowany na nowo po pożarze w XIX w. i zaadaptowany na obiekt hotelarski, a w nieodległym Puńcowie – gotycki kościół pw. św. Jerzego z 1518 r. z unikalnym sklepieniem palmowym, opierającym się na jednym filarze oraz wykutym w ścianie prezbiterium, kamiennym sakramentarium z żelazną kratą, służące niegdyś do przechowywania Najświętszego Sakramentu. Puńców słynie także z powozowni Andrzeja Lacela, z kolekcją różnych pojazdów konnych z przełomu XIX i XX w.

Wypoczywających na ziemi cieszyńskiej czeka jeszcze sporo atrakcji, których nie sposób tu wszystkich opisać, a z pewnością przypadną do gustu odwiedzającym ten region.

 

Puńców, powozownia Andrzeja Lacela, fot. www.slaskie.travel T. Renk

 

Staw zamkowy w Dębowcu, fot. www.slaskie.travel T. Renk

 

Informacje praktyczne

 

Artykuł ukazał się w wydawnictwie turystycznym Śląskie poza miastem

Zauważyłeś błąd w treści? Zgłoś
Wyświetlenia:  396
Planer podróży Planer podróży 0
    Przejdź do planera Dodaj pierwszy punkt do planera